Značajan doprinos razvoju muzike u Kruševcu dali su i brojni stranci koji su živeli i radili u našem gradu.
Osvald Fižbah (1899-1973) je rođen u mestu Kraslice, u tadašnjoj Austro-Ugarskoj, kasnije Čehoslovačkoj. Po nacionalnosti je bio sudetski Nemac. Završio je Vojno-muzičku školu a potom i muzičko-zanatsku školu. Tridesetih godina bio je član vojne muzike 47. pešadijskog puka stacioniranog u kasarni „Car Lazar“. Imao je zvanje višeg muzičara treće klase a 1939. godine odlikovan je zlatnom medaljom za revnosnu službu otadžbini. Svirao je violinu i helikon. Bio je poznat u gradu jer je često, posebno za praznike, svirao u gradu na trgovima, ulicama i okolnim mestima.
Od osnivanja Niže muzičke škole vodio je odsek violine. I nakon penzionisanja radio je kao nastavnik držeći privatne časove. Važio je za odličnog pedagoga a obično je imao između 30 i 50 učenika. Bez obzira na godine i brojne obaveze voleo je da nastupa sa orkestrima u gradu. Bio je član gradskog Duvačkog i Gudačkog orkestra. Stanovao je u centru grada, u Karadžićevoj ulici a veliki broj violinista u Kruševcu sa ponosom je isticao da da su učili „kod Fižbaha“.
Nemac Fridrih Herbert je takođe ostavio značajan trag u muzičkom životu Kruševca. Bio je ratni zarobljenik ali je nakon isteka kazne ostao da živi u gradu gde se oženio. Radio je u IMK „14. oktobar“ gde je bio zadužen za planiranje proizvodnje. Svirao je saksofon a njegov orkestar je nastupao u kafani „Stara prestonica“ i bašto hotela „Takovo“. Kruševac je napustio 1958. godine mada je kasnije u nekoliko navrata dolazio sa porodicom.
Između dva svetska rata u Kruševcu je delovao i hor ruske emigracije. Bio je sastavljen od članova ruske kolonije u Kruševcu – muzičara, horista, dirigenata. Nastupao je u crkvi Svetog Đorđa, a horom je rukovodio starešina Ruskog sokola i profesor latinskog jezika Vsevold Gusarevič. On je u kruševačku Gimnaziju došao je Pljevalja 1930. godine a život je tragično okončao 1940. godine, izvršivši samoubistvo u Beogradu.
Još jedan Rus Anatolij Muravljov bio je dirigent hora Zantalijsko-pevačke družine „Obilić“ koji je važio za najbolji hor u gradu između dva svetska rata. Vladimir Fiošin je bio nastavnik Gimnazije u Kruševcu i jedan od osnivača hora sa 23 instrumentalista u školskoj 1926/27. godini. Bio je i horovođa Ruskog hora.
Ovo su samo neki od stranaca koji su tokom svog boravka u Kruševcu uticali na razvoj muzičkog života. Bilo ih je mnogo više ali je doprinos pojedinaca bio manje važan zbog kratkog boravka u gradu ili obima angažmana.
Izvori: “Nedaleko od reke Rasine – Muzički život Kruševca i okoline“ Save Popovića, „Enciklopedija Kruševca i okoline“ Slobodana Simonovića, dnevni listovi „Vreme“ i „Pravda“
FOTO: “Nedaleko od reke Rasine – Muzički život Kruševca i okoline“
