Orkestarska muzika je imala značajnu ulogu u razvoju muzičkog života grada pre i nakon Drugog svetskog rata.
Pionirsku ulogu u orkestarskoj muzici imalo je Kruševačko muzičko društvo osnovano 1921. godine koje je u svom sastavu imalo vrsne muzičare raznih zanimanja – činovnike, zanatlije, studente, gimnazijalce. Osnivači Kruševačkog muzičkog društva bili su fotograf Milan Vukašinović i profesor Mirko Damnjanović a članovi poznati kruševački muzičari Ljuba Petrović, Ljuba Vujičić, Miodrag Vasiljević Krda i drugi.
Miodrag Vasiljević Krda (1903-1963) je bio profesor, muzički pedagog, etno-muzikolog, folklorista…Rođen je u okolini Kragujevca, u selu Zakuta. Gimnaziju je završio u Kruševcu, u kojem započinje i svoje muzičko delovanje u Muzičkom društvu. Posle započetih muzičkih studija u Pragu, školovanje nastavlja i završava u Beogradu. Zapošljava se najpre kao nastavnik muzike u Skoplju, a zatim u Beogradu, gde predaje teorijske predmete u Srednjoj muzičkoj školi pri Muzičkoj akademiji. Na poziv Koste Manojlovića, izabran je na mesto docenta, a zatim i vanrednog i redovnog profesora na Muzičkoj akademiji.
Kratko je živeo u Kruševcu ali se zalagao za osnivanje muzičke škole i gradskog orkestra. Prikupljao je melodije izvorne muzike, pesme, običaje, narodna kola i izučavao muzičku istoriju Srba. Prikupio je oko 800 pesama seosko-planinskog i varoškog, kruševačkog porekla.
U gradu je bilo i drugih orkestara kao što je bio Colegium Musicum a u okviru Sokolskog društva osnovan je 1923. godine Mali orkestar. Godine 1930. oformljen je još jedan orkestar „Sokola“ a novembra 1931. godine i Sokolski hor. Sokolsko društvo je organizovalo brojne manifestacije kao što su proslave u čast oslobođenja grada, sokolski sletovi i godišnjice Kosovske bitke.
Preko puta nekadašnje fabrike „Merima“, pored pruge, radio je Duvački orkestar Ložionice. Ovaj orkestar nije bio brojan a nastupao je na raznim priredbama u Kruševcu i okolini.
U gradu je između dva svetsak rata delovalo i više gudačkih orkestara koji su često bili i porodični orkestri. Poznati su bili orkestri porodica Vujičić, Petrović, Jocić, Tomić i drugi. Jedan od poznatijih orkestara predvodio je Mitar Vujičić, odličan violinista, kod koga je učio Rade Jašarević, kasnije čuveni violinista i šef orkestra RTV Beograd.
Tek što su utihnuli topovi u okolini Kruševca, u kasnu jesen 1944. godine, formiran je Gradski duvački i gudački orkestar. U sastav orkestra ušli su nekadašnji vojni muzičari kao i muzički pedagozi koji su držali privatne časove. Orkestru su se pridružili i bivši članovi Duvačkog orkestra Ložionice kao i đaci Niže muzičke škole. Ovu poprilično šarenoliku grupu muzičara, koja se sastajala u KUD „Abrašević“, organizovao je i predvodio Nikola Čolović, muzički pedagog i osnivač Niže muzičke škole i Duvačkog orkestra Industrijske škole. Ovaj orkestar je nastupao na raznim svečanostima a na repertoaru je, uglavnom, imao marševe i prigodne revolucionarne pesme. Vremenom se repertoar menjao a orkestar počinje da učestvuje na raznim takmičenjima i osvaja nagrade. Tako je 1960. godine Gradski duvački orkestar osvojio nagradu na Festivalu amaterskih orkestara na Paliću. Orkestar je bio bez svojih prostorija i koncertne dvorane a Umetnički savet, uniforme i instrumente dobio je tek 1966. godine.
Godine 1967. Gradski duvački orkestar počinje da deluje samostalno a u svom najuspešnijem periodu imao je tridesetak članova. Rasformiran je 1992. godine zbog nedostatka kadrova i finansijskih problema.
Izvori: “Nedaleko od reke Rasine – Muzički život Kruševca i okoline“ Save Popovića, dnevne novine „Politika“ i „Vreme“, „Enciklopedija Kruševca i okoline“ Slobodana Simonovića
FOTO: “Nedaleko od reke Rasine – Muzički život Kruševca i okoline“
